Laten we eens focussen op dat jochie die vijf gerstebroden en twee vissen bij zich heeft. De broer van Petrus, Andreas, heeft het gezien. Dat jongetje te midden van een menigte van vijfduizend hongerige mensen. Die jongen heeft een overvloed aan eten bij zich. Een schril contrast met de rest. Wat doe je als jongen in zo’n situatie? Ik heb zelf iets dergelijks meegemaakt op weg naar Santiago de Compostela. Op zondag zijn de winkels in Spanje gesloten. In de pelgrimsherberg, ’s avonds, zijn er veel tochtgenoten die bijna niets meer te eten hebben. Houd ik die paar crackers die ik nog heb voor mezelf om stiekem in een hoekje op te eten? Of zet ik de stap om te delen? Ik weet niet meer precies hoe het gegaan is, maar onverwachts zijn we gaan delen met elkaar. De een wat appels, de ander chocolade, een derde wat koeken, ik met mijn crackers. Die stap om te gaan delen, in vertrouwen op de anderen, we doen het met alle risico van dien want het kan ook dat ik mijn crackers kwijt ben en niets van een ander krijg…
De knaap uit het evangelie heeft dat risico genomen en het resultaat hebben we gehoord in het verhaal. Nadat men gedeeld heeft, blijft er zelfs nog zoveel brood over, van de vissen niets meer. Die jongen, waarschijnlijk in die menigte een van de kwetsbaarsten, laat zien dat hij uit geloof, uit vertrouwen leeft. We zien dat meer in het verhaal van Jezus: kwetsbare mensen nemen het voortouw. De gebrekkigen, de armen, de kreupelen, de tollenaars en zondaars, zij doorbreken de kaders van mensen die met hun luxe het voor het zeggen hebben. Wordt er naar de kleine mens geluisterd? Wordt er naar een kleine actiegroep binnen onze samenleving geluisterd als ze aandacht vraagt voor het klimaat, of voor vluchtelingen in de knel, of voor gezinnen onder de armoede grens? Al deze groeperingen komen we ook tegen in onze regio.
Als die jongen niet begonnen was met delen had ook Jezus niets kunnen doen. We hebben gehoord dat er een heel samenspel is binnen de groep-Jezus: Jezus stelt een vraag aan zijn leerling Filippus, dan komt Andreas om de hoek kijken en ziet de jongen met de vijf broden en de twee vissen. Er staat dat Jezus wel wist ‘wat Hij ging doen’, maar als dat joch nu eens zijn broden en vissen bij zich had gehouden: ‘Dit is van mij. Afblijven!’? dan was er niets gebeurd. Jezus is totaal afhankelijk van onze inzet, van onze medewerking. Het komt in ons geloof altijd aan om samenwerking, om bijeen te leggen wat we hebben. Of liever gezegd: wat we gekregen hebben. Om te delen met anderen. Niet ik of eigen volk eerst, maar: waar kan ik jou mee helpen, waar groeien we samen aan?
Met die paar broden en wat vissen is er een Godswonder gebeurd. Omdat wanneer er één begint te delen, anderen het ook gaan doen. Die knul uit het evangelie leeft ons voor hoe we de stap van geloof, van vertrouwen kunnen maken. Hij is zich er wellicht niet van bewust. ‘Dat doe je toch!’, zal hij misschien gezegd hebben. In je jeugd reageer je vaak veel spontaner en natuurlijker dan wanneer je gepokt en gemazeld in het leven staat.
Het zal later blijken dat veel van die mensen die hun buikje hebben volgegeten, het wel goed vonden zo. Eenmaal de honger gestild, gaan ze over naar de alledaagse gang van zaken. Gelukkig zijn er ook altijd enkelen die van deze situatie geleerd hebben. Ze blijven de instelling van die jongen met zijn vijf broden en twee vissen trouw. Geregeld komen ze omstandigheden tegen dat ze voelen: ‘Laat ik nu maar al mijn geredeneer opschorten en beginnen te delen.’ Misschien schiet ik er zelf bij in, maar ‘so what’, die alleenstaande Mieke met haar kleine kinderen moet nu geholpen worden. Of: wij als klein clubje hoeven niet bang te zijn overvleugeld te worden door onze buren. Onze identiteit ligt niet besloten in wat we hebben maar in wie we zijn.
U begrijpt intussen wel de boodschap: durf ik, durven wij, die jongen uit het evangelie te zijn, die ene te midden van vijfduizend anderen. Zeg niet te snel: wij zijn te klein, te onbeduidend. De kracht van ons christenen zal blijken in hoe we het zout van de aarde en ook het licht van de wereld kunnen zijn. En het begint met te delen het kleine beetje wat je gekregen hebt… Pastor Joost Jansen.
De 17e zondag door het jaar 2024
