KERSTMIS, wat een Woord kan bewerken….
Het leven van Maria alsook van Jozef is sinds deze nacht ingrijpend veranderd. Ieder echtpaar dat zijn eerste kind krijgt, ervaart dit. Je hebt maanden uitgekeken naar het moment van de geboorte, de vreugde van het nieuwe leven is doorgebroken en dan… De nacht loopt ten einde hebben we in de advent gezongen, nu is de nieuwe dag daar. Het kind Jezus ligt rustig te slapen, zich niet bewust dat de omstandigheden nogal onzeker zijn. Niet zo erg als in Gaza vandaag, hemelsbreed zo’n tachtig kilometer van Betlehem, maar toch. Ook het kind Jezus en zijn ouders zijn overgeleverd aan maatschappelijke en politieke onzekerheden. Nu de nieuwe dag is opgegaan krijgen zij en wij de tijd om na te denken over dat wat er in de nacht rond dit pasgeboren kind is los gekomen.
Laten we eens stilstaan bij Maria. Ik denk dat het een reële vrouw is geweest, dochter van haar tijd. Ze is zich bewust van de omstandigheden. Wij romantiseren de stal van Betlehem, het gaat hier echter om een schuurtje achteraf, zonder stromend water. Behelpen geblazen! Zij heeft vooraf zich de geboorte anders voorgesteld. Wat zou ze denken? En Jozef, haar man?
We weten dat negen maanden geleden de engel die de komst van Jezus aankondigde, haar al gewaarschuwd heeft dat het haar veel kruim zal kosten én dat God haar nabij zal blijven. ‘Vrees niet Maria’, dat woord galmt nog na. Zo iets is heel menselijk: er zijn woorden in de loop van je leven die je niet vergeet, zo belangrijk zijn ze voor je. Een wijs woord van je opa, of een woord in jullie relatie dat je echt geraakt heeft. Denk er vandaag maar eens aan. Welk woord of woorden zouden het voor jou zijn? Het ja-woord aan elkaar of dat gemene woord dat aanleiding is geweest dat je nu uit elkaar bent? Dat laatste kan ook…
Ik denk dat ze voor de liturgie van Kerstmis daarom het mooie gedicht gekozen hebben waarmee het evangelie volgens Johannes opent: In het begin was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God… In het begin: ik hoor de eerste woorden van de bijbel, het scheppingsverhaal. In het begin begon God de schepping. Hier bij Jezus vieren we ook een nieuw begin. Tegen de duisternis van onze dagen: er zij licht. Hij, Jezus, is dat licht. Wat doet licht? Licht zorgt dat je kunt zien wat er is en wat er gebeurt. Licht geeft oriëntatie. De wijzen uit het Oosten worden ook door een lichtende ster bij die schuur van Betlehem gebracht.
Ik herinner me dat op een fietstocht naar Rome, ik in Noord-Italië op een landweg door een onverlichte tunnel moest. Er zat een bocht in de tunnel en toen het helemaal donker was, aards donker, kon ik geen richting meer houden. Ik moest afstappen en met mijn hand langs de wand verder gaan. Tot ik de bocht om was en in de verte een heel klein puntje licht zag. Toen kon ik weer op de fiets. Ik hervond mijn evenwicht, gericht op het licht.
Wij vieren met Kerstmis dat we richting krijgen, oriëntatie voor ons bestaan vandaag. Hebben we het nodig? Ik denk het want velen onder ons zijn onzeker. Krijgen we die grote oorlog waar Rutte voor waarschuwt? Groeit er meer harmonie in onze gezinnen, er is hier veel aan de hand! Heb ik vanavond nog voldoende om mijn kinderen eten te geven? Het zijn reële vragen. Midden in de onzekerheid van onze dagen hoef ik niet te somberen. Ik wil ook niet louter optimistisch zijn, maar iets er tussen in: dat is hoop! Hoop is een kracht van God waardoor ik kan onderscheiden wat in concrete gevallen de juiste richting is. Met hoop blijf ik altijd doorgaan, in goede en in onzekere tijden. Daarom heeft paus Franciscus gisteren het jubeljaar 2025 het thema meegegeven: pelgrims van hoop. We blijven steeds verder trekken, met hoop.
De tocht van een pelgrim gaat van herberg naar herberg, van schuurtje van Betlehem naar onze mooi versierde en veilige huizen. Daar vieren we de onderlinge band, de vriendschap, met gezelligheid. En met de wens dat we elkaar nabij blijven. Dat ook de mensen die hier in Nederland, in Gaza en elders in een schuurtje wonen, ervaren dat het Zalig Kerstmis is.
Pastor Joost Jansen.
