Een week geleden na een concert in de norbertijnenabdij bij Avignon in Zuid-Frankrijk stapt een keurige heer op me af en vraagt me: kunt u me de heilige Geest uitleggen? We stonden samen met een glaasje witte wijn in een groot gezelschap. Ik herinner me dat een pater jezuïet, we kenden elkaar van dezelfde middelbare school, de heilige Geest vergeleek met de rook in een gerookte paling. Er zijn ongetwijfeld betere vergelijkingen te maken maar deze is mij bijgebleven. Deze omschrijving geeft wel bij benadering weer wat heilige Geest doet als deze werkzaam is. Of de heilige Geest nu wordt afgeroepen over water, of brood en wijn, of mensen, of een gemeenschap: de vorm blijf water, het blijft brood, wijn, mensen met heel hun lichaam, een gemeenschap met een grote variatie aan mensen. De paling wordt door het rookproces een – vandaag dure – lekkernij. Het brood wordt een hostie, het Lichaam van Christus. En de mens?
Neem het koor. Allemaal verschillende mensen. Als er geen goede geest heerst, wordt het een kakofonie. Met de goede geest groeit de harmonie terwijl het dezelfde mensen blijven. We kennen allemaal mensen die op een gegeven moment futloos zijn, afgemat, er komt niets uit hun handen. Maar als een mens enthousiast wordt, letterlijk als God in hem of haar komt door Gods Geest, dan zeggen we dat het een andere mens is.
We hebben gehoord hoe de eerste leerlingen van Jezus angstig opgesloten zaten in een bovenzaal. Angstig omdat ze niet meer voor hun geloof in Jezus durfden uit te komen. Volgens mij is dit vandaag ook een beetje aan de hand. Durven wij op een verjaardagsfeestje nog spontaan te zeggen dat we naar de kerk gaan? Durven wij bij een uitvaart nog hardop het Onze Vader mee te bidden of houden we wijselijk onze mond omdat de buurman in de kerk zijn lippen op elkaar houdt? Ook die eerste leerlingen van Jezus waren geen helden. Wat maakt dat er plotseling een omkeer komt? ‘Plotseling’ hoorden we. Misschien dat er een van de apostelen zich herinnerde dat Jezus op de vooravond van zijn dood het heeft gehad over een Helper die Hij zou sturen, de heilige Geest. Er hoeft in een groep er maar één te zijn die een bevrijdend woord zegt. Er hoeft er maar één het voortouw te nemen opdat de zaak totaal omkeert.
Dit is de kracht van verhalen waarin herinneringen worden opgehaald, herinneringen aan momenten dat iemand je bemoedigd heeft, dat er gezegd is: laat je angst varen, maak de stap van vertrouwen. Het zijn verhalen waarin we horen hoe Gods Geest mensen in beweging zet, mensen zoals u en ik. Het gaat niet altijd om krachtpatsers, het zijn meestal mensen die zich kunnen laten raken in hun kwetsbaarheid, mensen die weten van liefde en van liefdesverdriet, mensen die behoefte hebben aan nabijheid van een ander. Dat zijn de mensen die de heilige Geest graag bezoekt. Ik zelf ben ze enkele weken geleden in Lourdes tegengekomen. Ontroerend.
Ik ga graag met jullie één stap verder. Met het glas nog in de hand vroeg die man in Frankrijk: hoe weet je nu dat het de heilige Geest is die mensen in beweging zet? Een dictator kan ook volksstammen in beroering brengen. Dan hoeven we niet terug naar Nazi-Duitsland, we zien het vandaag weer gebeuren. Goede vraag. Wanneer de heilige Geest over mensen komt dan is het steeds om te verbinden. Pinksteren is het feest van verbinding, van de kerk als gemeenschap. De heilige Geest werkt toe naar wat waar is, wat goed is, wat mooi is. Gods goede geest heeft juist heel verschillende mensen nodig die samen bouwen aan wat goed, waar en mooi is. Je kunt dat niet in je eentje. Ieder van ons heeft zijn eigen gaven ten dienste van elkaar. Op de eerste Pinksterdag hoorden ze verschillende talen en ze begrepen elkaar. Zo gaat dat wanneer Gods Geest werkt: je verstaat elkaar.
Onze wereld is flink verdeeld. Er is veel haat en misverstaan. Onze opdracht als kerk, als parochie, is laten zien dat wanneer je je tot elkaar bekeert, hoe verschillend je ook bent, de diversiteit juist een rijkdom is. De vele stemmen, de vele talen zijn nodig om de veelkleurige rijkdom van Gods goede Geest uit te stralen. Zullen wij vanaf nu ons hiervoor openstellen?
