Henk en Astrid zijn al jaren getrouwd. Gelukkig met meer ups dan downs. Ze hebben kinderen die hun weg in het leven zoeken. Optrekken met z’n tweeën in liefde kan veel voldoening en geluk geven. Iedere mens is gebaat met een relatie waarin twee mensen elkaar aanvullen, opbouwen, de moeilijkheden van het leven aankijken en er samen doorheen gaan. Er zijn ook velen vandaag bij wie de relatie strandt, soms in harmonie, soms ook in een vechtscheiding. Daar waar eerst de liefde bloeide, is nu veel verdriet. Ieder van u kent beide situaties. Ik heb langzaamaan geleerd om niet te oordelen. En dan zijn er nog allerlei andere relatievormen onder de noemer van LHBTI+, het plus om de veelheid van mogelijkheden aan te duiden.
Tegen deze achtergrond vandaag klinken de worden uit de Bijbel: het prachtige scheppingsverhaal waarin man en vrouw tot elkaar gebracht worden, samen één vlees, en het evangelieverhaal waarin de ogenschijnlijk harde woorden klinken: wat God derhalve heeft verbonden, mag de mens niet scheiden. Bij een huwelijksviering spreek ik deze woorden met veel schroom uit. Ik weet hoe beschuldigend ze kunnen klinken bij gescheiden mensen in de viering. Misschien ook nu in deze kerk…
Is Jezus zo hard? Dit betwijfel ik. Toegegeven: Jezus hoopt dat mensen niet uit elkaar gaan. Zijn insteek is altijd verbondenheid: een Verbond met God, de verbondenheid van mensen tot één volk, de familie van God, de kerk, en dan ook het kwetsbare verbond van mensen onderling. Jezus is echter heel subtiel in zijn benadering. Hij legt een groot deel van de verantwoordelijkheid bij de man. U hebt het gehoord: de man moet een scheidingsbrief opstellen. Hij zegt tegen de mannen in zo’n situatie: je huwelijk kan dan wel levenloos geworden zijn, maar weet je wel wat je je partner aandoet? Kan zij zelfstandig verder? Heeft ze inkomsten? Maak je haar eenzaam? Het is echt niet de bedoeling dat je haar zonder iets de deur uitzet. En wat toen tot de man is gezegd, vandaag geldt het ook voor de vrouw. Wat gebeurt hier nu?
Even een tussenvoorbeeld: bij de voorbereiding op hun huwelijk vraag ik altijd aan de beide geliefden elkaar een brief te schrijven. Wanneer ik in een gesprek hen zou vragen: waarom wil je met elkaar trouwen en ook voor de kerk, dan zal ik echt een welgemeend verhaal krijgen van: we houden van elkaar, we kiezen voor elkaar, enz. Wanneer ze echter dit moeten opschrijven dan treedt er een vertraging op. Je moet je woorden zoeken: hoe zeg ik het goed? Als ik dit of dat schrijf: dat doen ze allemaal. Kan ik meer mijn eigen gevoel erin leggen? Ik krijg dan ontroerende brieven. Twee keer heb ik meegemaakt dat ze een einde aan hun relatie hebben gemaakt. Ik denk dan: beter nu dan later als ze eenmaal getrouwd zijn.
Ik denk dat Jezus daarom aanraadt om eerst een brief te schrijven. Reageer niet vanuit emotionele impulsen, schrijf een brief. Misschien is dit een recept voor een goed huwelijk, ook als je niet aan scheiden denkt! Trap af en toe eens op de rem in je reactie op je partner. Misschien herinner je je dan dat verhaal dat een mens geschapen is als man en vrouw, dat de man een stukje van zijn lichaam moest afstaan opdat er een vrouw geschapen kon worden. Dat het de bedoeling is dat we als kwetsbare mensen elkaar aanvullen, ondersteunen, samen genieten, en vruchtbaar zijn. Reageer niet vanuit de hardheid van je emotie, maar probeer zacht te zijn, zachtmoedig, zacht en moedig, en wees niet bang voor het moment waarop je ontroerd wordt. Hoe mooi kan het zijn als je beiden met tranen in de ogen sorry zegt tegen elkaar.
Samenleven is geen peulenschil. Trouwen blijft een werkwoord. Er is bij jullie voldoende ervaring om te weten hoe waar dit is. In het menselijke verkeer, overal waar mannen en vrouwen met elkaar optrekken, blijft er altijd de kwetsbare kant van het leven in verbondenheid. Elkaar zien als een tegenover en net zoals de mens in het scheppingsverhaal, verwonderd zijn over de ander.
Overweging- 27e zondag door het jaar- 6 oktober 2024.
Pastor Joost Jansen.
